تعداد زیادی از صنایع معدنی و فولادی کشور نه‌تنها در تولید فولاد و محصولات دیگر مشغول هستند بلکه شرکت‌های اصلی صنعتی و بورسی و بزرگ‌ترین شرکت‌های عضو بورس را تشکیل می‌دهند. در بین شرکت‌های تشکیل‌دهنده شاخص صنعت در بورس حداقل 29 شرکت بزرگ تولیدی، سرمایه‌گذاری معادن و صنایع معدنی و فولادی حضور دارند. در بین 50 شرکت فعال‌تر بورسی نیز نام 11 شرکت تولیدی یا سرمایه‌گذاری به چشم می‌خورد که مستقیم و غیرمستقیم در ارتباط با معادن و صنایع معدنی هستند. همچنین از 30 شرکت بزرگ بورسی کشور، 9 شرکت به‌طور مستقیم در ارتباط با معادن و صنایع معدنی فعال هستند
مهندس رضا شریفی مدیرعامل شرکت فولاد اقلید در مقاله پیش رو به‌عنوان کارشناس، وضعیت معدن و صنایع معدنی را در سال 1402 بررسی نموده و به چشم‌اندازهای این صنعت در سال آتی پرداخته است. متن این مقاله به شرح زیر است:
سال‌هاست که اهمیت تولید و رشد تولید از ابعاد مختلف موردتوجه رهبر انقلاب و مسئولان ارشد کشور قرارگرفته و در شروع هرسال در نام‌گذاری سال جدید، تولید در کنار مشارکت مردم، جهش تولید، تولید دانش‌بنیان، جهاد اقتصادی، مقابله با تورم و تقویت ارزش پول ملی و سایر ابعاد اجتماعی و اقتصادی آن موردتوجه قرارگرفته است. این موضوع نشان می‌دهد که همه ما مردم ایران و فعالان اقتصادی و صنعتی، به‌خوبی دریافته‌ایم که بدون رشد تولید، توسعه زیرساخت‌ها و امکانات و لوازم مرتبط با تولید، نمی‌توان معیشت مردم را بهتر کرد، نمی‌توان با تورم مبارزه کرد، نمی‌توان رشد اقتصادی را برای بهبود جایگاه اقتصاد کشور و قدرت برتر منطقه افزایش داد.
اما برای رشد تولید، مشارکت مردم و فعالان اقتصادی، کارآفرینان و سرمایه‌گذاری‌ها، ضروری است و برای جلب مشارکت مردم، مهم‌ترین راهکار بهبود فضای کسب‌وکار از طریق بهبود مناسبات اقتصادی و اجتماعی داخلی و مناسبات سیاسی بین‌المللی است و البته یکی از لوازم بهبود فضای کسب‌وکار، توجه به مزیت‌ها و ظرفیت‌های موجود اقتصاد است؛ و چه مزیت و ظرفیتی بهتر از معادن و صنایع معدنی در ایران سراغ داریم که با ارزش‌افزوده بالا همراه باشد و امکان رشد تولید، اشتغال در نقاط مختلف کشور، جلب مشارکت مردم و سرمایه‌گذاری‌ها، رشد صادرات و ارزآوری را به همراه داشته باشد. بر این اساس لازم است که نگاهی به آمارها و شاخص‌های بخش معادن و صنایع معدنی داشته باشیم تا متوجه شویم اولاً بخش صنایع معدنی با چه شرایطی در فضای کسب‌وکار مواجه است و دوما توجه داشته باشیم که شاخص‌های ارزنده و ارزشمند بخش معادن و صنایع معدنی چیست؟ همه این‌ها نیازمند توجه مسئولان دولت، قوه قضاییه، مجلس، وزارت صمت، ایمیدرو و سایر شرکت‌ها و سازمان‌هاست تا موانع موجود در توسعه ظرفیت‌های معدنی و فولادی را بردارند تا شاهد رشد تولید و مشارکت مردم و صادرات بیشتر باشیم.
تاریخ ایران در اهمیت منابع و معادن گسترده و غنی، محیط‌زیست چهارفصل و ثروت‌های خدادادی، تحولات، تجربه‌ها و سخن‌ها و داستان‌های بسیار داشته است و تقریباً در تمام برنامه‌های توسعه به آن اشاره‌شده که از ظرفیت‌های معدنی و توسعه صنایع معدنی غافل نمانیم. لذا هر جا که مانعی بر سر راه توسعه پهنه‌های معدنی وجود دارد باید برداشته شود و در این مسیر اتفاقاً از خود مردم باید کمک گرفته شود.
هرچند که توسعه ظرفیت‌سازی‌ها باید با توسعه اکتشاف، استخراج و بهره‌برداری متناسب باشد و منابع و معادن به شکل پایدار توسعه یابد تا به حفظ محیط‌زیست، افزایش تولید و ارزش‌افزوده، اشتغال، کمک به رشد صادرات، ارزآوری، مقابله با تورم و… کمک کند و معیشت و نیازهای مردم را تأمین نماید، اما درعین‌حال باید توجه داشت که در چند دهه اخیر در رشد ظرفیت‌های صنایع معدنی و معادن کشور، کوشش‌های بسیاری صورت گرفته و لازم است که جایگاه آن‌ها حفظ و به ارتقای آن توجه بیشتر شود تا با جلب مشارکت بیشتر مردم، در جهش تولید کشور مؤثر واقع شود و از همین فرصت‌ها و ظرفیت‌ها برای توسعه بقیه معادن و صنایع معدنی کشور استفاده شود.
ظرفیت‌های بخش معدن و صنایع معدنی در کل کشور و جایگاه آن در بورس و صنعت نشان می‌دهد که علاوه بر بیش از 5700 معدن فعال در کشور که حدود 134 هزار نفر در آن کار می‌کنند و 311 همت تولید مواد معدنی دارند که با 261 همت ارزش‌افزوده مواجه است و بیش از 13 هزار میلیارد تومان در این معادن سرمایه‌گذاری صورت گرفته است، تعداد زیادی از صنایع معدنی و فولادی کشور نه‌تنها در تولید فولاد و محصولات دیگر مشغول هستند بلکه شرکت‌های اصلی صنعتی و بورسی و بزرگ‌ترین شرکت‌های عضو بورس را تشکیل می‌دهند.
در بین شرکت‌های تشکیل‌دهنده شاخص صنعت در بورس حداقل 29 شرکت بزرگ تولیدی، سرمایه‌گذاری معادن و صنایع معدنی و فولادی حضور دارند. در بین 50 شرکت فعال‌تر بورسی نیز نام 11 شرکت تولیدی یا سرمایه‌گذاری به چشم می‌خورد که مستقیم و غیرمستقیم در ارتباط با معادن و صنایع معدنی هستند. همچنین از 30 شرکت بزرگ بورسی کشور، 9 شرکت به‌طور مستقیم در ارتباط با معادن و صنایع معدنی فعال هستند.
در سال رشد تولید و مشارکت مردم موانع توسعه معادن و صنایع معدنی را کاهش دهیم / حضور شرکت‌های بزرگ معدنی و صنایع معدنی و فولادی در بین شرکت‌های برتر بورس و صنعت
چالش‌های صنایع معدنی در سال 1402
بخش معدن و صنایع معدنی کشور در سال 1402 مانند سایر بخش‌های اقتصادی کشور از یک‌سو با تورم بالای 40 درصدی و افزایش 29 درصدی قیمت ارز در طول سال مواجه بوده و از سوی دیگر، با رکود نسبی شاخص بورس با رشد شاخص کل زیر 10 درصد، رشد اقتصادی 4.5 درصدی در 9 ماه نخست سال، رشد 3.9 درصدی صنایع و معادن مواجه بوده است.
قیمت ارز و سکه در 1402
قیمت دلار از 47200 تومان در ابتدای سال به حدود 60 هزار تومان در پایان سال افزایش یافت و 27.6 درصد رشد کرد. یورو از 51 هزار تومان در 6 فروردین به 66 هزار تومان در پایان اسفند 1402 رسید و 29.4 درصد رشد کرد. سکه از 28 میلیون به 38 میلیون و 800 هزار تومان افزایش یافت و 38 درصد رشد کرد. اونس جهانی طلا نیز در این یک سال 9.37 درصد معادل 185 دلار افزایش داشته و به 2156 دلار در پایان اسفندماه 1402 رسیده است. قیمت اونس جهانی از 35 دلار در سال 1971 به 500 دلار در سال 1976 و 2156 دلار در پایان سال 1402 رسیده است؛ به‌عبارت‌دیگر ارزش دلار در 50 سال اخیر تقریباً به یک‌چهارم کاهش‌یافته و دلار 50 سال پیش مثلاً در سال 1357 معادل 4 دلار امروز ارزش دارد.
قیمت سکه از 420 تومان در سال 1357 به 38 میلیون و 800 هزار تومان در پایان سال 1402 رسیده است.
شاخص بورس
در طول سال 1402 شاخص کل بورس از 1 میلیون و 998 هزار به 2 میلیون و 195 هزار رسید و 9.8 درصد رشد کرد و اوج آن 2 میلیون و 535 هزار واحد در نیمه اردیبهشت‌ماه بود.
شاخص 50 شرکت فعال‌تر از 79 هزارتا 84 هزار افزایش‌یافته و 6.3 درصد رشد کرد. شاخص 30 شرکت بزرگ بورس نیز از 126316 به 132211 رسیده و 4.6 درصد رشد کرده است. شاخص صنعت از 1 میلیون و 939 هزار و 751 به 2 میلیون و 43 هزار و 479 واحد رسید و 5.34 درصد رشد کرد.
نام 9 شرکت معدنی و فولادی در بین شرکت‌های بزرگ بورس
از 30 شرکت بزرگ بورسی کشور، 9 شرکت به‌طور مستقیم در ارتباط با معادن و صنایع معدنی فعال هستند که شامل نمادهای زیر است.
– فولاد 1 فولاد مباركه اصفهان با ارزش بازار 537,408 میلیارد
– ومعادن 1 توسعه معادن و فلزات 1,011,900 میلیارد
– فخوز 1 فولاد خوزستان 736,440 میلیارد
– ميدكو 1 توسعه معادن و صنایع معدني خاورميانه 1,422 هزار میلیارد
– وكغدير 1 بین‌المللی توسعه صنایع معادن غدير 538,644 میلیارد
– تاصيكو 1 سرمایه‌گذاری صدر تأمین 561,600 میلیارد
– فملي 1 ملي صنايع مس ايران 5,335,200 میلیارد
– کچاد 1 معدني و صنعتي چادرملو 1,443,096 میلیارد
– كگل 1 معدني و صنعتي گل گهر 1,679,600 میلیارد
در سال رشد تولید و مشارکت مردم موانع توسعه معادن و صنایع معدنی را کاهش دهیم / حضور شرکت‌های بزرگ معدنی و صنایع معدنی و فولادی در بین شرکت‌های برتر بورس و صنعت
11 شرکت صنایع معدنی و سرمایه‌گذاری معدنی در بین 50 شرکت فعال‌تر بورس
در بین 50 شرکت فعال‌تر بورسی نیز نام 11 شرکت تولیدی یا سرمایه‌گذاری به چشم می‌خورد که مستقیم و غیرمستقیم در ارتباط با معادن و صنایع معدنی هستند.
– فولاژ 1 فولاد آلياژي ايران با ارزش بازار 404,260 میلیارد
– ذوب 1 ذوب‌آهن اصفهان 314,864 میلیارد
– فولاد 1 فولاد مباركه اصفهان 537,408 میلیارد
– ومعادن 1 توسعه معادن و فلزات 1,011,900 میلیارد
– فخوز 1 فولاد خوزستان 736,440 میلیارد
– ميدكو 1 توسعه معادن و صنایع معدني خاورميانه 1,422 هزار میلیارد
– وكغدير 1 بین‌المللی توسعه صنایع معادن غدير 538,644 میلیارد
– تاصيكو 1 سرمایه‌گذاری صدر تأمین 561,600 میلیارد
– فملي 1 ملي صنايع مس ايران 5,335,200 میلیارد
– كچاد 1 معدني و صنعتي چادرملو 1,443,096 میلیارد
– كگل 1 معدني و صنعتي گل گهر 1,679,600 میلیارد
29 شرکت صنایع معدنی در بین گروه شاخص صنعت
در بین شرکت‌های تشکیل‌دهنده شاخص صنعت نیز حداقل 29 شرکت بزرگ تولیدی، سرمایه‌گذاری معادن و صنایع معدنی و فولادی حضور دارند.
– فملي 1 ملي صنايع مس ايران
– ومعادن 1 توسعه معادن و فلزات
– کچاد 1 معدني و صنعتي چادرملو
– كگل 1 معدني و صنعتي گل گهر
– فنورد 1 نورد و قطعات فولادي
– كاوه 1 فولاد كاوه جنوب كيش
– چدن 1 توليدي چدن سازان
– فولاژ 1 فولاد آلياژي ايران
– خريخت 1 صنايع ريخته‌گري ايران
– كمنگنز 1 معادن منگنز ايران
– كيميا 1 صنایع معدني كيمياي زنجان گستران
– ذوب 1 ذوب‌آهن اصفهان
– فولاد 1 فولاد مباركه
– فسبزوار 1 پارس فولاد سبزوار
– كروي 1 توسعه معادن روي ايران
– فنوال 1 نورد آلومينيوم
– فسرب 1 ملي سرب و روي ايران
– فايرا 1 آلومينيوم ايران
– فخوز 1 فولاد خوزستان
– فاسمين 1 كالسيمين
– اپال 1 فرآوري معدني اپال كاني
– پارسفخاس 1 فولاد خراسان
– كدما 1 معدني دماوند
– ميدكو 1 توسعه معادن و صنایع معدني خاورميانه
– كوير 1 توليدي فولاد سپيد فراب كوير
– وكغدير 1 بین‌المللی توسعه ص. معادن غدير
– تاصيكو 1 سرمایه‌گذاری صدر تأمین
– كنور 1 توسعه معدني و صنعتي صبانور
– كبافق 1 معادن بافق
– شاملا 1 معدني املاح ايران
این‌همه شرکت بزرگ صنایع معدنی در کنار ۵۷۶۱ معدن در حال بهره‌برداری کشور با تولید 495 میلیون تن ماده معدنی به ارزش 311 همت و صادرات مستقیم 1.3 میلیون تن به ارزش 86 میلیون دلار در انتظار مشارکت بیشتر مردم است و تولید سنگ‌آهن با 180 همت که بالاترین ارزش تولید مواد معدنی را دارد می‌تواند ظرفیت‌های صنایع فولادی کشور را حمایت کند و البته نیازمند توسعه و افزایش تولید بیشتر است.
